Έρευνα
Πρωταρχικό αντικείμενο της ερευνητικής προσπάθειας του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών υπήρξε η συγκέντρωση της προφορικής παράδοσης του Μικρασιατικού ελληνισμού και η τεκμηρίωση της παρουσίας του σε ολόκληρο το γεωγραφικό εύρος της Μικρασιατικής χερσονήσου. Οι μαρτυρίες των εκπατρισμένων συγκροτούν το Αρχείο Προφορικής Παράδοσης που αριθμεί 300.000 χειρόγραφες σελίδες. Το πλούσιο πληροφοριακό υλικό καλύπτει χρονολογικά και τις τρεις φάσεις της ιστορικής πορείας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας: α) την ειρηνική περίοδο της ακμής (19ος – αρχές 20ού αι.) β) την περίοδο των πολέμων (Βαλκανικοί Πόλεμοι, Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και Μικρασιατική Εκστρατεία) και γ) τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, την Έξοδο και την εγκατάστασή τους στην Ελλάδα.
Το ταξινομικό σχήμα του Αρχείου παρέχει την ευχέρεια να εξεταστούν οι μικρασιατικοί οικισμοί, στο πλαίσιο ευρύτερων γεωγραφικών και κοινωνικών ενοτήτων, στις οποίες είναι ενταγμένοι. Η διερεύνηση κάθε οικισμού, λαογραφική στη βασική σύλληψή της, είναι πολύπλευρη και λεπτομερής, ενώ τα στοιχεία που συλλέχθηκαν καλύπτουν ευρύτατα θεματικά πεδία όπως γλώσσα, γεωγραφία, οικονομία, κοινωνική και θρησκευτική ζωή, κοινοτική οργάνωση, σχέσεις μουσουλμάνων – μη μουσουλμάνων, λαϊκή λατρεία και λαϊκή επιστήμη, εκπαίδευση, τοπική ιστορία και απηχήσεις μεγάλων ιστορικών γεγονότων.
Το θεματικό εύρος, ο όγκος των πληροφοριών αλλά και η χρονική στιγμή της καταγραφής καθιστούν αυτό το προφορικό υλικό μοναδικό στο είδος του. Οι αφηγήσεις των απλών ανθρώπων μαρτυρούν την άλλη πλευρά, την πλευρά αυτών που βίωσαν τον άμεσο αντίκτυπο των γεγονότων.
Εκτός από το Αρχείο Προφορικής Παράδοσης, το Κέντρο έχει στην κατοχή του ιδιωτικά αρχεία, κώδικες ορθοδόξων εκκλησιαστικών κοινοτήτων, εκπαιδευτικά και εκκλησιαστικά έγγραφα, χειρόγραφα Μικρασιατών, πλούσιο φωτογραφικό αρχείο και μια βιβλιοθήκη παλαιών και νέων βιβλίων για ζητήματα σχετικά με την ιστορία της Μικράς Ασίας.
Πλέον το Κέντρο αξιοποιεί τις σπάνιες αρχειακές συλλογές του καθιστώντας γνωστά τα αποτελέσματα των ερευνών του στο ευρύ κοινό μέσα από τις εκδόσεις μονογραφιών, πρωτογενών πηγών και του επιστημονικού περιοδικού Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, αλλά και με δημόσια σεμινάρια, εκδηλώσεις, εκθέσεις κλπ. Συγχρόνως, συνεργάζεται με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα της Ελλάδας και του εξωτερικού και διαθέτει αρχειακό υλικό σε επιστήμονες και ερευνητές με σκοπό την προώθηση της έρευνας, καθώς και σε Μικρασιάτες πρόσφυγες νεότερων γενεών που ενδιαφέρονται για τον τόπο καταγωγής τους.
Ευρετήρια Μικρασιατικών Εντύπων
Ο σύνδεσμος Ερευνητικά εργαλεία αποσκοπεί στο να καταστήσει προσιτά στην ερευνητική κοινότητα μικρασιατικά έντυπα μέσω της ενδελεχούς ευρετηρίασής τους.
